Ondanks hun vaak goed zichtbare nationale aanwezigheid zijn er maar weinig werkplaatsformules voor het universele autobedrijf die op Europese schaal een rol van betekenis spelen.
Gebaseerd op cijfers van onder meer onderzoeksbureau GIPA komen we tot de schatting dat de Europese aftermarket wordt bediend door zo’n 85.000 merkdealers en ongeveer 380.000 universele autobedrijven. Al deze autobedrijven halen hun business uit een Europees wagenpark van ongeveer 300 miljoen personenauto’s en ruim 23 miljoen lichte bestelauto’s. Gezamenlijk zijn zij goed voor een Europese aftersalesomzet van bijna 205 miljard euro, die voor zo’n 120 miljard euro uit onderdelen bestaat. Ondanks een nog steeds groeiend wagenpark zijn auto- en onderdelenfabrikanten, onderdelendistributeurs en retailers ervan overtuigd dat die omzet op de middellange termijn zal dalen. Verschillende factoren kunnen daartoe bijdragen, waaronder over the air software-updates en wellicht deels het monitoren van de apk, ADAS (minder schades), real time op afstand uit te voeren diagnoses, langere onderhoudsintervallen, connectiviteit en vooral elektrificatie.
Afhankelijkheid
Om in een potentieel dalende markt overeind te blijven is krachtenbundeling een optie. Niet voor niets neemt het aandeel van de diverse werkplaatsconcepten daarom toe. Naast onderdelenfabrikant Bosch zijn het vooral onderdelendistributeurs die de concepten ontwikkelen.
Dat onderdelendistributeurs en ondernemers met een universele werkplaats de werkplaatsconcepten omarmen, heeft meerdere redenen. Voor de onderdelendistributeur is een bepaalde mate van omzetzekerheid van belang. Hoe meer formules worden ondersteund, des te sterker de positie in de aftermarket.
Het gaat om wederzijdse afhankelijkheid, waarbij de belangen voor het autobedrijf wellicht nog vele malen groter zijn dan voor de distributeur. Een formule verbetert de lokale marktpositie van het autobedrijf door de professionele uitstraling die de keten oproept bij de potentiële werkplaatsklant. Een formule kan zelfs een kwaliteitsgevoel oproepen, mits de marketing consequent wordt doorgevoerd, want ook voor een werkplaatsconcept geldt dat de keten zo sterk is als de zwakste schakel. Wie zich aan een concept committeert, zal zelf het maximale uit zijn bedrijf moeten willen halen en bereid zijn te investeren in zijn organisatie. Dat is tegenwoordig een hele uitdaging met de technologische versnelling die de autobranche doormaakt. Een formule kan hier sterk sturend optreden.
Banden
Wat werkplaatsformules betreft zijn er per land grote verschillen. Neem de Benelux. Terwijl de Nederlandse aftermarket verzadigd lijkt voor werkplaatsformules, zie je dat die in België nog duidelijk in ontwikkeling is. Een groeispurt lijkt echter wel gaande. Het meest internationaal georiënteerd zijn de zogenoemde fastfitters. Euromaster (Michelin), KwikFit (Itochu), Profile (zelfstandige franchise, alleen in de Benelux actief), FirstStop (Bridgestone) en Point S (na een poging enkele jaren terug niet meer in ons land aanwezig) zijn bekende internationale autoserviceketens die hun oorsprong in de bandensector hebben. Dan is er nog de keten Premio (Goodyear), dat in Nederland nog een kleine keten is, maar in de Duitstalige landen een speler van formaat. Naast banden is ook onderhoud onderdeel van de positionering van deze formules.
Het uitvoeren van onderhoud en reparaties staat overigens binnen dit marktsegment onder druk. Vorig jaar baarde Euromaster opzien door zijn strategische keuze om zich in Nederland te concentreren op de corebusiness van de bandenservice. Onderhoud in brede zin, inclusief de apk, wordt niet meer aangeboden door Euromaster. Daar staat het initiatief van Profile tegenover om zich naast bandenservice ook te profileren als EV-specialist. Of neem de inspanningen van KwikFit om met mobiele ADAS-kalibratiesystemen na een voorruitvervanging de glasmarkt te bedienen.
Internationaal
Het aantal concepten dat internationaal actief is, is beperkt. Die enkele tellen wel een groot aantal aangesloten autobedrijven. De formules Bosch Car Service en Autocrew zijn in vrijwel alle Europese landen aanwezig. Momenteel zijn er 17.000 Bosch Car Service-vestigingen, verspreid over 150 landen. Hiervan zijn er 6650 in Europa gevestigd, waarvan 575 in de Benelux. De formule, die tot 1999 onder de naam Bosch Service opereerde, viert in 2021 zijn honderdjarige bestaan. Jaarlijks komen er meer dan 50 miljoen voertuigen bij een Bosch Car Service-bedrijf voor onderhoud en reparatie, en zijn er meer dan 90.000 mensen werkzaam bij de aangesloten autobedrijven.
Daarnaast zijn er ruim 1300 Autocrew-vestigingen in Europa, waarvan iets minder dan 300 in de Benelux. Buiten Europa is Autocrew onlangs gestart in Australië. Autocrew is inmiddels tien jaar onderdeel van Bosch.
Een concept dat vorig jaar een poging tot internationale aanwezigheid is gestart, is Autofirst. De van oorsprong Nederlandse formule is met ondersteuning van LKQ Europe nu ook actief in België en onder de naam Autofirst Network ook in Groot-Brittannië. Daar zijn inmiddels ruim 370 universele autobedrijven aangesloten, in Nederland zijn dat er een kleine 150 en in België bijna 20. De introductie in Frankrijk is aanstaande.
Frans
Een al lang bestaand Europees werkplaatsconcept is AD Autobedrijven, dat wereldwijd bijna 5000 aangesloten autobedrijven telt. Het is van oorsprong een Frans concept uit de stal van Autodistribution International. In ons land was de AD-formule tot een jaar geleden ook actief, maar Partspoint, nu AAG Benelux, kreeg het voor elkaar om de meeste van deze autobedrijven te laten kiezen voor de ‘eigen’ werkplaatsformule Autovakmeester, dat evenals het concept Carprof uit de AAG Benelux-portfolio afkomstig is. De huidige AD-distributiepartner in ons land, Doyen Auto Nederland, staat op het punt een vernieuwde AD werkplaatsformule en een concept voor AD-grossiers te introduceren.
Sowieso is de Franse markt een broedplaats voor internationale concepten. Group Auto International bijvoorbeeld heeft de formule Eurogarage, die in diverse landen onder een andere naam opereert. In Spanje bijvoorbeeld heet het concept Eurotaller en in ons land ondersteunt Group Auto CarXpert en Autoexcellent. In totaal heeft Group Auto International bijna 6800 autobedrijven met zijn concepten aan de nationale Group Auto-distributeurs verbonden.
Eurorepar Car Service, afkomstig uit de PSA/Distrigo-portfolio en geïntroduceerd in 2013, telt wereldwijd bijna 5100 vestigingen, waarvan bijna 3600 in Europa. In ons land staat de teller op ruim 80 en is de groei er nog lang niet uit. De ambitie van PSA, de moedermaatschappij van Eurorepar is om eind 2023 minstens 10.000 autobedrijven aangesloten te hebben.
Eurorepar is bovendien een goed voorbeeld van de bemoeienis van een autofabrikant bij werkplaatsconcepten, want in Frankrijk zijn het niet alleen grossiersgroepen en onderdelendistributeurs die concepten ontwikkelden. Op het dunbevolkte Franse platteland heb je nu eenmaal geen dealerwerkplaatsen, reden om daar ondersteunende formules voor garages op te zetten. En omdat die lokale autobedrijven van één merk niet kunnen bestaan, werden daar onder regie van het merk, universele werkplaatsconcepten ontwikkeld. De namen Motrio (Renault), MotaQuip (Peugeot) en Eurorepar (Citroën) waren daar vast verankerd in de aftermarket. Inmiddels heeft PSA een paar jaar geleden MotaQuip en Eurorepar in elkaar geschoven en is Eurorepar Car Service de nieuwe vlag van de formule.
En daarmee heb je de Europese dekking van de werkplaatsconcepten wel zo’n beetje gehad. In Duitsland heeft Volkswagen een tijdlang het concept Stop+Go in de lucht gehouden, maar werd dit uiteindelijk overgedaan aan een zelfstandige franchisegever. In Groot-Brittannië en Duitsland heeft Ford, naar het voorbeeld van Eurorepar Car Service, nog wel het universele werkplaatsconcept Quick Lane geïntroduceerd. Ook in de VS en Canada is dat al enige tijd operationeel. Maar verder zijn het vooral de onafhankelijke aftermarket-spelers die de formules managen.
