Een studie van professor Paul Erker stelt het onomwonden: het Duitse technologieconcern Continental was een steunpilaar van de nationaal-socialistische oorlogsindustrie.

De studie Zulieferer für Hitlers Krieg. Der Continental-Konzern in der NS-Zeit werd gedaan op verzoek van Continental om, in de woorden van ceo Elmar Degenhart “een duidelijker beeld te krijgen van het zwartste hoofdstuk in de geschiedenis van ons bedrijf. Daarom werden in het bijzonder de bedrijven bij het onderzoek betrokken die destijds geen onderdeel uitmaakten van Continental. De studie is een hernieuwd motief om onze verantwoordelijkheid te nemen en, op basis van ervaringen uit het verleden, onze identiteit beter te begrijpen en een betere toekomst te creëren.”

Bedrijfscultuur

De studie laat in detail zien hoe de bedrijfscultuur binnen Continental ertoe heeft kunnen leiden dat het bedrijf betrokken raakte bij de oorlogsindustrie. Al voor de oorlog produceerde Continental talloze producten voor de nationaal-socialistische vrijetijds- en consumentenmaatschappij. “De toeleveringsindustrie en bedrijven als Continental, VDO, Teves, Phoenix en Semperit waren de ruggengraat van de nationaal-socialistische bewapenings- en oorlogseconomie”, aldus Erker.

In het geval van Continental werd de bedrijfscultuur niet alleen van buitenaf beïnvloed, maar ook van binnenuit. “Het laat zien hoe snel een bedrijfscultuur onder politieke druk en sociale omstandigheden kan omslaan”, zegt Ariane Reinhart, lid van Continentals managementteam. “Daarom moet de bedrijfscultuur telkens opnieuw tegen het licht worden gehouden, versterkt en ontwikkeld. Een gezond bewustzijn van het verleden maakt daar deel van uit, teneinde op basis van het verleden onze identiteit te kunnen bepalen.”

Dwangarbeid

Volgens de studie heeft Continental in totaal zo’n tienduizend dwangarbeiders ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog, variërend van jonge, Italiaanse fascisten tot tewerkgestelden uit bezet gebied en krijgsgevangenen uit Frankrijk en Rusland. Geleidelijk aan kreeg deze tewerkstelling een meer radicaal karakter. Zo werden in de laatste jaren van de oorlog onder meer gevangenen uit concentratiekampen ingezet om gasmaskers te fabriceren. Zij verkeerden onder onmenselijke leef- en arbeidsomstandigheden. Het management van Continental was daar actief bij betrokken.