Van ‘Eenvoud is King’ tot en met ‘Service, that’s it’: de komende tien jaar ontstaan volgens HAN Automotive en ROC Aventus zes dominante bedrijfstypen in de branche. Ze zijn het gevolg van fundamentele ontwikkelingen in de auto-industrie.

Connectiviteit, Autonoom rijden, Delen (Share) en Elektrificatie: langs deze vier lijnen ontwikkelt zich al enige tijd wereldwijd de auto-industrie. CASE heeft ook diepgravende gevolgen voor het andere uiteinde van de bedrijfskolom, waar zich het autobedrijf en de eindgebruiker bevinden. Maar hoe dan? En met welke gevolgen voor ondernemer en opleider?

Op deze aspecten focust zich al geruime tijd het HAN-/ROC-onderzoek ‘Werkplaats op Weg’. Het uitgebreide veldwerk nadert nu zijn eindpunt. In februari 2020 moeten alle interviews, data-analyses, technische en maatschappelijke ontwikkelingen uitmonden in een reeks concrete, onderbouwde aanbevelingen. Maar Nina Veders en Arno van der Steen, projectleiders bij HAN Automotive Research, kunnen al een flinke tip van de sluier oplichten.

Digitaal werken

Tussen nu en 2030 zullen zich zes bedrijfstypes nader gaan manifesteren. “Ook dan zullen er zeker nog de breed georiënteerde autobedrijven van dit moment zijn”, nuanceert Van der Steen. “Maar we voorzien ook de opmars van digitaal werken, specialisatie, mobiele werkplaatsen, platforms voor servicevraag en -aanbod. Bedrijfstypes die nu nog relatief marginaal zijn worden komend decennium dominant, onder invloed van de vier grote mobiliteitsbewegingen binnen CASE. Kennisgebieden worden uit elkaar getrokken, businessmodellen fundamenteel gewijzigd.” Al deze veranderingen vragen om personeel met andersoortige deskundigheid en opleiding. Hoe de toekomstige ideale teamsamenstelling er per bedrijfstype uitziet, wordt momenteel uitgewerkt.

Profielschets en competenties

Per scenario komt er binnen ‘Werkplaats op weg’ een profielschets van de medewerkers en hun competenties die nodig zijn om een bepaald bedrijfstype te kunnen draaien. Cursussen, trainingen en regulier onderwijs kunnen erop worden aangepast. De eigenaar van een bedrijf à la Eenvoud is Koning die alleen maar ADAS-herstel wil uitvoeren, moet in zijn team een bepaald type kennis herbergen. Idem tools en inrichting van de werkplaats. Bandenboer of ADAS-specialist – het bepaalt mede of er een brug nodig is of kan worden volstaan met een vlakke hal en veel testapparatuur.

Doen wat je deed

Inzoomend op type Nul licht Nina Veders toe: “Van de huidige 8,5 miljoen personenauto’s worden er jaarlijks 450.000 vervangen door nieuwe. Het duurt dus achttien jaar om het volledige wagenpark van nu te vervangen. Ook in een periode van verandering zal het oude vertrouwde dus nog een tijdlang blijven bestaan. Er zal altijd een groep overblijven die blijft doen wat ze al deed. Wel wordt die groep steeds kleiner. Misschien een beetje scherp gesteld: ze dreigen de klompenmakers van de toekomst te worden. Ooit een dagelijks vak als elk ander, nu een oud ambacht.”

Specialisatie

Op het gebied van specialisatie (‘Eenvoud is King’) heeft de medaille volgens Arno van der Steen twee kanten: je kiest als ondernemer voor massa of voor maatwerk. Zoals een Nederlands bedrijfje dat zich richt op reparaties aan BMW en Mercedes waar zelfs de fabrikant niet meer uitkomt. Veelal de nieuwe modellen, met complexe elektronica die hardnekkig in storing blijft. “Zo’n specialist, met een behoorlijk stevige opleiding, kan zomaar 150 euro per uur rekenen. Omdat het alternatief – een nieuwe motor – vele malen duurder is. Zijn niveau van kennis is schaars. Bovendien weet de fabriek via hem wat de oplossing is, met het oog op eventuele nieuwe gevallen.”

Digidigidigi

Bij het bedrijfstype Digidigidigi speelt behalve de techniek ook de politiek een hoofdrol. Wie gaat de diverse voertuigsignalen ontvangen: uitsluitend het merkkanaal of ook het vrije kanaal? Vanuit het perspectief van de onderzoeker is het volgens Veders lastig om met blijvende zekerheid iets te zeggen over connectiviteit. “De politiek in Brussel kan nogal wispelturig zijn. Eigenaarschap van data vastleggen in Europese wetgeving en vervolgens daarop handhaven is makkelijker gezegd dan gedaan. Toch doen onafhankelijk autobedrijven mij iets te laconiek over deze materie. ‘Wij hebben vijf jaar extra tijd, want zolang blijft de connected autogeneratie van nu bij de dealer en de eerste eigenaar’. De denkfout die ze maken, is dat ze mogelijk ook over vijf jaar zo’n auto niet kunnen repareren, mochten die datalijnen onverhoopt afgesloten zijn en blijven. Dan komt ook de tweede eigenaar niet naar jou toe.”

Zes bedrijfstypes

De onderzoekers binnen ‘Werkplaats op weg’ hebben zes namen toegekend aan de bedrijfstypes die ze onderscheiden. Met als disclaimer dat grenzen niet altijd even hard zullen zijn: er zullen ook combinaties ontstaan. Grofweg kent de Nederlandse autobranche in 2030 echter de volgende soorten ondernemingen.

•             Nul: status quo-bedrijven, houden zich net als nu over de volle breedte bezig met auto’s, van verkoop tot en met onderhoud.

•             Eenvoud is King: technisch eenvoudig werk met lage marges in grote hoeveelheden – banden, uitlaten, accu’s – of juist ingewikkeld werk, in kleine aantallen, tegen een hoge marge.

•             Voruut op Weg: de werkplaats komt naar je toe. Bij voertuigen uit een vloot op afspraak onderhoud uitvoeren. Vanuit de preventiegedachte tegen onverwachte stilstand.

•             Digidigidigi: Auto’s worden over the air ge-update. Het voertuig geeft een signaal van (naderende) storing af, maar kan ook door de lucht gerepareerd worden.

•             United we Stand: Platform à la Bol.com of Werkspot, waar de consument digitaal kiest uit aanbieders van reparatie, aanschaf, onderhoud.

•             Service, that’s it: Niet de berijder maar (zie private lease) de bezitter bepaalt waar en door wie onderhoud moet plaatsvinden, tegen zo laag mogelijke kosten.

United we Stand

Achter bedrijfstype United we Stand gaat een potentieel toekomstig platform schuil à la Booking.com. Een plek op het web waar de consument digitaal zijn reparatie, aanschaf, onderhoud regelt. Een site die misschien wel opgezet wordt door een speler van buiten de branche. “Vaak komen grote veranderingen door ‘vreemden’. Wat je kunt gaan krijgen, is een soort Trivago voor autobedrijven. Je deponeert je mobiliteitsprobleem en selecteert de best passende geboden oplossing. Net zoals je een hotel in Napels zoekt voor een bepaald weekend en maximaal bedrag. De shift van jongeren die alles online doen wordt alleen maar groter. En daarmee de kans dat er ook op het gebied van auto-onderhoud een platform komt waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten. Binnen een paar kliks, want de jeugd gaat niet meer zaken uitzoeken en vergelijken, ze wil plek waar dat voor hen wordt gedaan.”

iPad op wielen

Ter overweging geven de projectleiders de teloorgang van het witgoed en bruingoed mee. Ooit draaide daar het businessmodel zowel om de verkoop als de reparatie van wasmachines en televisies. Een iPad op wielen kan echter toe met minder reparerende bedrijven. “Als je vijftiger bent en eigenaar, kun je je wellicht vasthouden aan de gedachte ‘mijn tijd zal het wel duren’. Dan moet je autobedrijf echter niet je pensioen zijn, anders zit je tegen die tijd, wegens achterwege gebleven investering in CASE-achtige trends, met een volkomen incourant product. Ben je nu dertig, dan ontkom je er gewoon niet aan om je breed en diepgaand te oriënteren op de houdbaarheid van je bedrijfstype.”