De vergroening van het bijtellingsregime heeft in de jaren 2011-2016 geleid tot een 6 procent lagere uitstoot van CO2 door het personenautoverkeer. Hierdoor liep de schatkist wel 3,7 miljard euro aan belastinginkomsten mis. Dat zou 2,2 miljard geweest zijn met de huidige 22 procent bijtelling.

Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport ‘Fiscale vergroening en de auto van de zaak’. Bovendien heeft het populaire bijtellingsregime van 14 procent voor ‘zuinige’ diesels geleid tot een verhoging van de NOx-uitstoot.

Zakenauto

Het planbureau onderzocht specifiek de invloed van de zakenauto op de vergroening van het wagenpark. Zakelijk gereden auto’s maken slechts 12 procent van het Nederlandse wagenpark uit, maar zijn wel goed voor 21 procent van het totale kilometrage. Samen met de particuliere auto’s die oorspronkelijk als auto van de zaak zijn gekocht, genereren zakelijk gereden auto’s bovendien bijna 25 procent van de jaarlijkse totale CO2-uitstoot door het Nederlandse personenautoverkeer. Dat zakelijk gereden auto’s deels doorstromen naar de particuliere tweedehandsmarkt is een ander punt van overweging om belang te hechten aan de invloed van de leasewagen op de vergroening van de Nederlandse personenautomobiliteit.

Nadelen

Een tariefsysteem met getrapte bijtellingscategorieën werkt marktverstorend, concludeert het planbureau. Deze marktverstoring zou kunnen worden beperkt door een meer continu bijtellingspercentage, waarbij een marginale verhoging van de CO2-uitstoot leidt tot een hoger bijtellingspercentage. Zo zou met een tariefsysteem dat uit meer CO2-klassen bestaat, vergelijkbare milieueffecten kunnen worden behaald terwijl de verkopen gelijkmatiger over de autotypen zijn verdeeld, zonder dat dit ten koste gaat van de inkomsten uit de bijtelling. Een absolute korting, in plaats van procentuele kortingen in de bijtelling zou bovendien een grotere invloed gehad hebben. Het zou ook de diesel minder populair hebben gemaakt, omdat diesels relatief duur zijn in de aanschaf.

Andere autobelastingen

Het planbureau merkt op dat sturing via de bijtelling grote invloed heeft op de samenstelling van nieuw verkochte auto’s van de zaak. Aanpassingen aan de aanschafbelasting of motorrijtuigenbelasting hebben wel een breder effect. Met name de mrb is dan een direct beleidsinstrument. Dit beïnvloedt zowel de aanschaf van nieuwe als tweedehands auto’s.

Mobiliteit

Het planbureau heeft ook gekeken naar de rol van de zakenauto in zakelijke mobiliteit in het algemeen. Het planbureau constateert dan ook een groeiende behoefte aan flexibele mobiliteit, waarbij het standaard leasecontract voor een auto van de zaak met een looptijd van vier jaar onder druk komt te staan.

Reactie VNA

In een reactie zegt directeur Renate Hemerik van de koepel van Nederlandse leasemaatschappijen VNA: “Het rapport geeft inderdaad waardevolle input voor toekomstig beleid. Goed om te zien dat het fiscaal ingezette beleid wel degelijk een bijdrage heeft geleverd. Het heeft Nederland geholpen in de transitie naar elektrisch rijden, maar het is evident dat we daar nu op moeten door pakken. Dat betekent onder andere dat elektrisch rijden ook voor de consument haalbaar moet worden gemaakt.” Wat betreft de export van (semi-)elektrische auto’s meldt Hemerik dat de officiële cijfers aantonen dat er nog maar in geringe mate geëxporteerd wordt. En daar komt bij dat export een kwestie van vraag en aanbod is. Overigens wil het niet zeggen dat deze auto’s over de grens geen CO_2-reductie meer realiseren, maar het feit is dat Nederland deze reductie niet mee mag tellen voor haar eigen resultaat.