RAI Vereniging presenteerde in november 2010 een rapport waarin de verwachte ontwikkelingen tot en met 2015 in kaart zijn gebracht. Daaruit blijkt dat de totale onderhouds- en reparatiemarkt in de komende jaren stabiel blijft. Dealers verliezen verder terrein en het onafhankelijke kanaal vergroot haar marktaandeel. Het aantal auto’s ouder dan 10 jaar neemt sterk toe en dat laatste is zeker goed nieuws voor de vrije jongens in de markt.
Het groeiend marktaandeel van onafhankelijke autobedrijven en fastfitters is een trend die al jaren gaande is. In de jaren negentig hadden de gezamenlijke dealers ruim de helft van de markt. Inmiddels zijn de rollen omgekeerd. Het sterk uitgedunde dealernetwerk heeft daarbij natuurlijk een belangrijke rol gespeeld. Zoals uit talloze onderzoeken blijkt, wil de automobilist het onderhoud aan de auto dicht bij huis of werk laten uitvoeren. Verder dan een kwartier rijden wil hij/zij nog steeds niet. In de afgelopen decennia is mijn bewondering voor de zelfstandige ondernemers in onze branche alleen maar gegroeid. De drang naar vrijheid en zelfstandigheid druipt eraf. Ik heb tijdens presentaties niet voor niets steeds maar weer herhaald dat de vrije ondernemers met onzichtbare inkt het motto Ik Moet Niks op het voorhoofd heeft getatoeëerd.
Ik herinner me de steeds terugkerende discussies over dit onderwerp toen Van Heck en de Vrooam in 1991 de eerste franchiseformule voor het onafhankelijke kanaal introduceerden. Met Vakgarage liepen wij ver vooruit op de ontwikkelingen die pas twintig jaar later zouden leiden tot een behoorlijk aantal deelnemers voor formules als AD Autobedrijf, Bosch Car Service, Car Xpert en vele andere samenwerkingsconcepten. De drijfveer om zich toch te binden verschilt sterk per ondernemer. Angst voor de steeds complexere autotechniek is voor sommigen reden om toch in een formule te stappen. Anderen zien in dat ze zelfstandig geen vuist kunnen maken bij leasemaatschappijen en landelijk opererende fleetowners.
Inmiddels dringt het besef door dat de marketingpower van grote spelers als Kwik-Fit en de Alwaysbemobile Company (Profile Tyrecenter, 123 Autoservice, James Autoservice) steeds vaker beslissend is in het gevecht om de onderhoudsklant. Dat besef zet zelfs de meest fervente pleitbezorger van het onafhankelijkheidssyndroom aan het denken. Toch is het aantal onafhankelijke autobedrijven zonder samenwerkingsconcept nog steeds in de meerderheid. Ik vraag me sterk af of ze zichzelf hiermee wel een dienst bewijzen. Hoeveel zelfstandige drogisten zijn er nog in Nederland, of speelgoedwinkels, tuincentra, hamburgerrestaurants en bouwmarkten? Deze ondernemers hebben zonder uitzondering ingezien dat ze de waarde van hun bedrijf alleen op peil kunnen houden door een stuk zelfstandigheid in te ruilen voor rendement!
Voor kleinere ondernemers zal het steeds moeilijker worden een opvolger in het bedrijf te vinden. Hun kinderen zien het gesappel van pa (en ma) vaak niet zitten en kiezen liever voor een studie en een goedbetaalde baan. De veelgeroemde ‘persoonlijke binding’ van de kleinere ondernemer in de provincie is daarom zowel het bestaansrecht als de achilleshiel van zo’n bedrijf. Als de oprichter/ ondernemer er niet meer zelf aan is verbonden, loopt de waarde van zo’n bedrijf snel terug naar nul. Dat betekent dan ook vaak dat zo’n ondernemer kan fluiten naar een goede oudedagsvoorziening. Misschien is het niet erg op een houtje te bijten als je kunt zeggen dat je altijd lekker onafhankelijk gebleven bent.
Het hiervoor aangehaalde RAI-onderzoek laat duidelijk zien dat de koek voor onafhankelijke autobedrijven groter wordt. Toch voorspel ik dat het aantal onafhankelijke bedrijven behoorlijk zal afnemen. Wie op een te kleine schaal opereert zal afvallen. Hetzelfde geldt voor bedrijven waar de opvolgingsproblematiek onoplosbaar blijkt. De toekomst voor ketens en grotere universele bedrijven die zich verenigen in franchiseformules ziet er goed uit
