Sinds Darwin weten we dat niet zozeer de grootste of sterkste de veranderende tijd overleeft, maar de slimste. Evolueren is iets ‘gewoons’, ook al ervaren zij die niet alert zijn, een verandering vaak als een revolutie. Evolueren is meestal een onomkeerbaar proces en bestaat uit drie grootheden: variatie, selectie en reproduceerbaarheid. Vertaald naar de zakelijke wereld gaat het over een breed productaanbod, inclusief onderscheidend business model, keuzes maken (ook door klanten en leveranciers) en over groei door uitbouw van de eigen business en/of het kopieergedrag van concurrenten.
Zo passen ook ondernemingen zich aan op nieuwe marktwaarden en consumenteneisen. Hoeveel bedrijven besluiten niet tot krimp van hun netwerk (Bijenkorf, Rabobank) of nemen afscheid van hun retailactiviteiten om vervolgens schuldenvrij door te starten met minder vestigingen en aangepast business model (Polare, Marlies Dekkers, Free Record Shop of Harense Smid). Het deert ze niet dat anderen hun verlies moeten nemen. Het gaat om overleven en aanpassen aan de nieuwe retailmarkt. Als je de financiële mogelijkheden niet hebt om je aan te passen, kun je dat altijd doen ten koste van anderen. Er kan veel in deze tijd, zo blijkt uit de praktijk. Zelfs nog vóór een faillissement in gang is gezet, liggen de doorstartplannen al klaar of worden zelfs al naar buiten gebracht. De slimste wordt een stuk brutaler; de natuur is immers hard, net als de maatschappij. Wie niet mee verandert, krijgt de curator op de koffie. Zo kun je de evolutie een handje helpen.
In een artikel in magazine Foreign Affairs werd ervoor gepleit de Noordpool zo snel mogelijk te laten smelten. Dat biedt kansen voor wie actief is met grondstoffen en voorstanders van een ijsvrije scheepvaartroute. IJsberen zoeken maar een ander plekje of leggen het loodje. Alles voor onze economische groeimogelijkheden, zo is uit het artikel te concluderen. Iedereen die het Wereld Natuur Fonds ondersteunt of ijsbeer Knut in het museum heeft bekeken, zal zijn wenkbrauwen optrekken. Maar je kunt het ook beschouwen als een manier van out of the box denken. Waarom zou je de ontwikkelingen niet een handje helpen als de wereld toch in een bepaalde richting evolueert? Een doorstart van een bedrijf is op hetzelfde principe gebaseerd. Als we langzaam richting de afgrond drijven, nemen we snel zelf het initiatief, met als parachute het eerder verleende krediet van leveranciers en een nieuwe financier.
De hoge aaibaarheid van de jonge ijsbeer leidde tot protest. Tot je zelf door een ijsbeer wordt gebeten. Kijk naar de vermeende wolf in ons land. Ach en wee toen hij werd doodgereden. Een week lang was het een item in het NOS journaal. Kort daarna riep een boer al op een mogelijke tweede wolf zo snel mogelijk af te schieten. Eén van zijn kalveren was deels opgevreten door het mogelijke maatje van de inmiddels opgezette wolvin uit de Noordoostpolder. Niks evolutie: meteen ingrijpen. Ook in onze branche is een evolutie gaande: minder werkaanbod en een veranderende klant. Twee zaken die ertoe leiden dat de business krimpt en verhardt. Steeds meer wolven zoeken naar meer, ook buiten hun traditionele jachtterrein. Ze vreten aan het business model, het personeel en aan de klanten. Afschieten is geen optie. Dus moet je slimmer zijn, dat concludeerde Darwin ook al.
