De huidige maatschappij wordt beheerst door ad-hocbeslissingen en kent weinig tot geen planning. Kijk maar naar de webshops en pakjeskoeriers die het de afgelopen feestmaand weer megadruk hebben gehad met hun last-minute-opdrachten. De on-demand-economie draait op volle toeren en daar kunnen we maar beter aan wennen, want dat gaat niet veranderen.

De term gig-economie kom je de laatste tijd wel vaker tegen. Hiermee wordt een economie bedoeld die van tijdelijk werk aan elkaar hangt. Het is het resultaat van de al tientallen jaren geleden ingezette verandering naar een ad-hocmaatschappij, die is gefundeerd op tijdelijk, on demand en wel nu! Het is onze standaardmanier van denken en doen: het via de apps op onze smartphone even snel regelen van een product of een dienst, bijvoorbeeld een Uber-taxi of -maaltijd, een bestelling bij AH To Go, Bol.com of Amazon, of een bioscoopkaartje. Wie doet het niet? We hebben met zijn allen tientallen jaren gewerkt aan deze ad-hocmaatschappij. De consument verwacht niet anders meer; de zzp’er baseert zijn verdienmodel erop.

Bedrijfsmatig mag je naast zzp’ers, oproep- en uitzendkrachten ook de ontwikkeling van the cloud als exponent van de gig-economie zien: alleen software gebruiken als je die nodig hebt. Het is de verschuiving van bezit naar gebruik die we ook in de autobranche zien: zonder afspraak naar de werkplaats rijden en een klaar-terwijl-u-wachtservice verwachten zijn eveneens uitingsvormen van de gig-economie. Fastfitters als KwikFit begonnen er al in de jaren zestig mee.

Onderdelen

Ook het bestellen van onderdelen door autobedrijven, zeker in het universele kanaal, die binnen enkele uren geleverd worden, is een voorbeeld van een jarenlang gekoesterd gig-momentje. Geen enkel autobedrijf houdt nog een uitgebreide voorraad onderdelen aan, want de benodigde onderdelen of banden zijn direct bij de grossier beschikbaar. Dit systeem werkt alleen omdat de onderdelendistributeurs investeren in die beschikbaarheid. De actuele, wereldwijde verstoringen in de diverse leveringsketens, de supply chain, maken de afhankelijkheid ervan duidelijk op het moment dat er ergens in dat proces een probleem optreedt. Dan ontstaat er vraag naar bottleneckmanagement: welke klant help je wel en welke niet, een triageprobleem dat ook in de zorg actueel werd toen er even meer (corona)patiënten dan bedden dreigden te zijn.

Vraaggestuurd

De gig-economie is in wezen een on-demandeconomie, die door de vraag vanuit de klant gestuurd wordt. Dat werkt niet altijd even goed. Autofabrikanten zijn nog altijd bezig met het oplossen van de tekorten die zijn ontstaan door de logistieke problemen bij hun toeleveranciers. Hun oude en tot voor kort succesvolle productiestrategie van just in time blijkt even niet te werken.

De vraag vanuit de markt wordt ook steeds minder planbaar en daarom meer dynamisch. Daar kan niet iedereen, inclusief managers en ondernemers, goed mee omgaan. Het thuiswerken is daar een mooi voorbeeld van. Je werkt wanneer je wil en wanneer het kan, niet wanneer het moet. Bij de ene onderneming is het een succes, bij de andere gruwen ze ervan.

Gig-werken en -denken vereist flexibiliteit aan zowel de vraag- als de aanbodkant, waarbij de vraagkant, de kant van de klant, weinig geduld heeft. Dat vergroot de dynamiek, want je wil die klant niet kwijt. Het gevolg is dat processen en medewerkers onder druk komen te staan. Zo zijn de bezorgdiensten gegroeid en zie je in de autobranche marktpartijen enorme investeringen doen in logistiek en beschikbaarheid. Er moet namelijk altijd een partij zijn – zoals de onderdelendistributeur in de autobranche – die bereid is om als buffer te fungeren voor wanneer de vraag groter is dan de leveringsketen aan kan.

Kansen

Probleemstellingen genoeg, maar je kunt de gig-economie ook vertalen naar kansen. De digitalisering helpt ons hierbij, zeker in de autosector. Zo zijn er over the air upgrades en updates, deelauto’s, pay as you use-verzekeringen, zelfs kortetermijnabonnementen, zoals het nieuwe privéleaseconcept van Opel waarbij je na een jaar de auto mag omruilen.

Veel van deze, door de digitalisering gestimuleerde ontwikkelingen zijn nu nog merkgebonden en de regie is nog vaak een zaak van de autofabrikanten of enkele leasemaatschappijen. In het onafhankelijke kanaal, met name bij de onderdelendistributeurs, zijn platformen in ontwikkeling die de veronderstelde macht van het OE-kanaal moeten helpen indammen. Een platform stimuleert de gig-economie door verbindingen te faciliteren tussen ondernemingen onderling en hun (potentiële) klanten, mits die klanten onderdeel zijn van het platform natuurlijk. Iedereen moet dan wel bereid zijn om data en relaties te delen, want de processen die 24/7 via het platform verlopen, leveren veel data op waar alle partijen wat aan kunnen hebben. Op die manier zal het gig- of on-demandwerken verder worden gestimuleerd en vergroot.

Data zijn de brandstof voor het inspelen op de on-demandwensen van de klant, particulier dan wel zakelijk. En of u het nu gig noemt, of een andere naam geeft, uw klanten hebben geen geduld. Net zo snel als ze geholpen willen worden, stappen ze over naar uw concurrent!

Foto boven: De wereld in je hand en alles 24/7 on-demand beschikbaar.