Ons land kreeg in 2021 de 8 miljoenste woning, ruim een miljoen minder dan het aantal personenauto’s op dat moment. Zo’n 32.000 ervan zijn erkend als rijksmonument. Op 9 miljoen personenauto’s zijn er minder dan dertigduizend ouder dan zestig jaar. Verruimen we de leeftijdsgrens naar vijftig jaar dan verdubbelt het aantal ruim. Doen we dat opnieuw dan is er bijna een verdubbeling naar dik 130.000.
Rijksmonumenten krijgen die status dankzij een complex aantal criteria. Leeftijd is niet het belangrijkst. Zo zijn tien jaar geleden nog panden uit begin jaren zestig als rijksmonument erkend. Voor mobiel erfgoed bestaat geen officieel erkende bescherming zoals voor rijksmonumenten (of gemeentelijke wat dat betreft) wel het geval is.
Nu betekent zo’n bescherming niet dat het beschermde ongewijzigd de toekomst in moet. Rijksmonumenten hebben centrale verwarming, sanitair en een veilig en modern elektriciteitsnet. Isolatie ligt complexer. Bij alles geldt de balans tussen historische waarde en modern gebruik ervan. Waar moeten we in dit licht iemand plaatsen die een klassieke auto ontdoet van diens aandrijflijn voor elektrificatie?
Er is geen bescherming dus een schaarse klassieker die schadevrij de decennia doorkwam mag een volledige restauratie krijgen om beter dan nieuw te worden. Wenselijk? In de huidige erfgoedvisies geldt dat iets slechts eenmaal origineel is. Het zogenoemde patina is waardevoller dan restauratie naar beter dan nieuw. Dezelfde auto mag ook geëlektrificeerd worden. Iedereen kan er wat van vinden maar als RDW het eindresultaat goedkeurt is het legaal voor de weg.
Ik ken mensen die vinden dat al dat oude spul gesloopt moet worden: goed voor de handel. Museumstukken mogen blijven, maar actief gebruiken waar ze voor gemaakt zijn? Streep erdoor. Zelf zit ik aan de andere kant. De volumes zijn laag, net als de kilometrages. Pak het laaghangend fruit in de energietransitie en laat het erfgoed met rust.
En elektrificeren? Voor mij is het simpel: het object zelf is leidend. Of het een Renault 4 is of een Bugatti vind ik niet relevant. Een klassieker of youngtimer met de originele aandrijflijn (matching numbers dus) en gedocumenteerde historie? Elektrificatie moet vermeden worden. Het aantal overlevende voertuigen zou ook moeten meewegen. En dan kan die vroege 205 1.6 automaat weleens schaarser blijken dan menig exoot.
