Afleiding en onoplettendheid van de bestuurder spelen een rol bij bijna de helft van alle ongevallen met doden en zwaargewonden, aldus onderzoek. Nu auto’s overladen zijn met meer technologie dan ooit tevoren, vindt connectiviteitsexpert VNC Automotive dat het tijd is om te erkennen dat het moderne auto-interieur bijna net zo afleidend dreigt te worden als wat er buiten gebeurt.

“De concurrentie om de aandacht van de bestuurder is nog nooit zo groot geweest”, zegt Tom Blackie, CEO van VNC Automotive. “De wegen zijn drukker dan ooit, touchscreens domineren het auto-interieur, en we leven steeds meer verbonden levens. Dat betekent dat er nu veel meer mogelijkheden zijn om de aandacht van een bestuurder ergens anders op te richten.”

Niet alleen dat, maar moderne auto’s zijn ook overladen met systemen die een kakofonie van waarschuwingen en alarmen afgeven, ons straffen als we zonder richting aan te geven over een witte streep rijden of eisen dat we een pauze nemen als we mijlenver van de dichtstbijzijnde parkeerplaats verwijderd zijn. “Ze zijn de ultieme achterbankchauffeur geworden”, zegt Blackie. “Ze onderbreken de rijtaak om kritiek te geven, maar met te weinig context om nuttig te zijn.”

Zichtbeperkend ontwerp

Zuiver passieve veiligheidsmaatregelen zoals airbags en kreukelzones hebben nu de grens van hun mogelijkheden bereikt en er worden geen verdere belangrijke ontwikkelingen verwacht. Bovendien is het zicht op de achtergrond geraakt ten gunste van de bescherming van de inzittenden en esthetische overwegingen, wat heeft geleid tot hoge schouderlijnen, dikke stijlen en kleinere raamopeningen die resulteren in smallere gezichtsvelden voor de bestuurder.

Om dit te compenseren heeft de industrie actieve technologieën ingevoerd die gebruik maken van aan de buitenkant gemonteerde camera’s, radar en andere sensoren, en met elke nieuwe voertuiggeneratie lijkt het erop dat meer van de verantwoordelijkheden van het besturen aan hen worden gedelegeerd. Testinstanties zoals Euro NCAP eisen dat ze worden geïnstalleerd voordat ze het volledige aantal sterren toekennen. Zo niet dan houden ze punten in als een vereiste voorziening niet standaard is gemonteerd.

Er zijn echter aanwijzingen dat nieuwere auto’s nu vaker betrokken zijn bij ongevallen op kruispunten of bij het invoegen in het verkeer, scenario’s waarbij afleiding bijzonder gevaarlijk kan zijn. En hoewel de risico’s van lange blikken weg van de weg – zoals bij de bediening van een mobiele telefoon – goed bekend zijn, is er meer onderzoek nodig naar de gevolgen van meerdere korte blikken, die typisch zijn voor de bediening van bijvoorbeeld een touchscreen.

“Onze ervaring met technologie die wereldwijd in 35 miljoen voertuigen is geïnstalleerd, heeft ons geleerd dat er een subtiel maar significant verschil is tussen een interface die een gelikt venster op een digitale wereld biedt en een interface die basisfunctionaliteit begraaft in het midden van een doolhof. Misschien is de tijd gekomen om de ernst van deze uitdaging in te zien en onze veiligheidsorganisaties te vragen formele beoordelingen te ontwikkelen voor afleiding in het voertuig”, stelt Blackie.

Waarschuwend systeem

Euro NCAP is er misschien al mee bezig. Vanaf 2023 moeten voertuigen zijn uitgerust met een systeem voor directe controle van de bestuurder om kans te maken op een volledige score in de categorie monitoring van de status van inzittenden (OSM), waarbij het systeem waarschuwingen geeft als de aandacht van de bestuurder te veel afdwaalt van de rijtaak. Zo kan het gebeuren dat een bestuurder een waarschuwing krijgt omdat hij bijvoorbeeld het menu op het touchscreen heeft geopend om de temperatuur aan te passen, een onaantrekkelijke situatie die elke autofabrikant ongetwijfeld graag zal willen aanpakken.

Het biedt ook de mogelijkheid om de systemen van een auto aan te passen aan het huidige aandachtsniveau van de bestuurder. ADAS-functies, zoals waarschuwingssystemen voor botsingen in het vooruitzicht, zouden hun gevoeligheid kunnen aanpassen om sneller te waarschuwen als de aandacht van de bestuurder ergens anders is, terwijl ook het omgekeerde het geval zou kunnen zijn: minder opdringerige feedback geven als de bestuurder veel alerter is. Het zou zelfs mogelijk kunnen zijn om de lay-out van de schermen in het voertuig aan te passen aan de situatie, bijvoorbeeld door de weergave op een drukke snelweg te vereenvoudigen.

Intussen blijft de sector uitkijken naar een toekomst waarin de toenemende autonomie van voertuigen wordt gebruikt om bestuurders te legitimeren hun ogen van de weg te halen. “Als we willen dat bestuurders de controle weer kunnen overnemen als een hulpfunctie niet naar verwachting werkt, wordt het alleen maar belangrijker om inzicht te krijgen in zowel fysieke als cognitieve afleiding”, concludeert Blackie.