Op zijn vijfde kreeg Martijn van Dijk van zijn moeder een Donald Duck in de handen gedrukt. Het bleek een match made in heaven. In de 45 jaar die volgden liet Martijn zich bij veel keuzes in het leven – bewust en onbewust – leiden door de beroemdste inwoner van Duckstad en misschien nog wel meer door zijn immer gewiekste neefjes.

Samen met zakenpartner en jeugdvriend Jurgen Moerman is Van Dijk verzot op alles wat maar enigszins raakvlakken heeft met Donald Duck. Noem het een gezamenlijke fascinatie. Van Dijk: “Ik denk dat wij wisten dat het klopte toen wij elkaar woordelijk Donald Duck-verhalen begonnen te vertellen. Een jaar of twintig geleden wisselde ik van baan en ik kreeg het boekje Het Duck-Denken, meesterlijk geschreven door NRC-journalist Michiel Hegener. Ik ben het al tijden kwijt, maar waarschijnlijk ligt het bij mijn Duck-verzameling die bij mijn schoonmoeder thuis is opgeslagen. Het grappige toeval wil dat ik het opnieuw kreeg en wel gisteren, van Jurgen voor mijn 50ste verjaardag en een dag vóór dit interview.”

Binnen kantooruren

Samen met Jurgen Moerman richtte Martijn in 2015 Voitures extravert op, een bedrijf dat klassieke Porsches elektrisch maakt. Onder het mom van: als Porsche het niet doet, dan doen wij het wel. En misschien nog wel beter dan het origineel ook, want Voitures extravert heeft tal van wijzigingen doorgevoerd om de non plus ultra-klassieker te verbeteren, denk hierbij aan volledige digitalisering, betere vering, remmen, schokdempers, stuurbekrachtiging en airco. Het streven is om dit jaar zo’n veertig geëlektrificeerde 911’s met een range van zo’n 400 km op de weg te zetten.

“Hegener schrijft iets in de geest van: Alles wat wij vandaag de dag in de wereld om ons heen zien heeft zijn oorsprong in de Donald Duck. De generatie die met Donald Duck is opgegroeid, en zeker de generatie die opgroeide in de jaren ’50 en ’60 – toen was de Donald Duck nog echt rebels – is opgegroeid met de strijd tussen Donald en zijn neefjes. Oftewel: volwassenen die domme dingen doen en kinderen die vrij zijn, vrij denken en veel betere antwoorden en oplossingen paraat hebben. Best een heel revolutionair beginsel.”

Domme neefjes

Het mooie is volgens Martijn dat die kinderen volwassenen werden, de wereld in gingen, groot werden en mede de wereld hebben vormgegeven naar het beeld dat zij hebben opgedaan in het midden van de vorige eeuw. Namelijk toen zij de Donald Duck lazen. “Toen al vond ik die gedachte intrigerend en ik kon én kan me er heel erg in vinden. Bovendien geeft het veel legitimiteit aan mijn Donald Duck-fascinatie. Het grappige is dat de neefjes eigenlijk best dom lijken. Feitelijk hebben zij nooit kennis gehad vanuit zichzelf, ze haalden namelijk al hun kennis uit het befaamde woudlopershandboek dat ze altijd raadpleegden. Feitelijk was dat boekje het internet van toen, want je kon er álle antwoorden in vinden.”

‘Donald Duck is misschien wel degene waar je je allemaal in herkent en de neefjes zijn degenen die we stiekem allemaal willen zijn’

Toch ligt het volgens Het Duck-Denken iets genuanceerder met die neefjes. “Zij staan vrij in de wereld en kijken anders, zonder gehinderd te worden door kennis. Zij weten waar ze informatie vandaan moeten halen als het aan de orde is. Noem dat maar dom! Nou, dat sloeg in als een bom bij mij.”

Rebels

“Feitelijk slaat het ook nog eens op Jurgen en mij. Wij zijn als bouwers van klassieke elektrische Porsches beslist verguisd in ‘het wereldje’, maar dat was voornamelijk door mensen die werden gehinderd door de kennis die ze hadden over hoe dingen tot nu toe werkten. Wij waren meer de neefjes die een probleem zagen en zeiden: ‘Dat gaan we oplossen en wel op onze wijze. Hoe weten we niet, maar feit is dat we zullen slagen. Zelfs zonder woudlopershandboek.’ Nou ja, zoals gezegd: het internet is ons handboek. We zijn Kwik en Kwek, Kwak is de derde persoon die we erbij halen op technisch of financieel vlak. Mensen die ons scherper kunnen maken.”
Martijn vond het fantastisch om het Duck-Denken weer te lezen en ervaren. “Dit boekje, mijn Donald Duck-verzameling van ‘65 tot aan nu én de geëlektrificeerde Porsche 911, dat is wie ik ben. Het is de full circle. Wat het geheim is van de Donald Duck? Ik denk dat mensen zich erg (graag) herkennen in het rebelse van Duck. Niet dat ze allemaal rebels zijn, maar mensen vinden het leuk dat mensen die zeggen de wijsheid in pacht te hebben – de volwassenen, de baas, de overheid – in een verhaal als de Donald Duck, eigenlijk altijd worden afgeschilderd als mensen die struikelen over hun eigen kennis. Donald Duck is misschien wel degene waar je je allemaal in herkent en de neefjes zijn degenen die we stiekem allemaal willen zijn.”

Nederland Duck-land

“De mooiste verhalen vind ik die waarin Donald Duck door Dagobert gedwongen wordt om iets te doen vanwege zijn schulden aan hem. Vaak gingen ze dan naar oorden als Achteraffistan, naar een goudmijn waar Dagobert dan van had gehoord. Prachtig. Meestal waren die verhalen over drie weken uitgesmeerd zodat er wat meer diepgang in zat. Heel vaak zaten er ook lijnen doorheen waarbij een verhaal of actualiteit ook op een ander niveau werd verteld. Mijn ouders lazen de Donald Duck bijvoorbeeld met veel plezier, maar vonden andere dingen leuk dan ik.”

Tegenwoordig zijn de Duck-verhalen in de ogen van Martijn nog steeds leuk, maar hij ziet wel dat ze wat eenvoudiger zijn, vooral met veel woordgrapjes. “De verhalen van begin jaren ’80 zijn in mijn optiek het beste. Het eerste verhaal dat ik las als vijfjarige opende mijn ogen dat er meer is dan de eenvoudige dingen om je heen. Dat specifieke verhaal heb ik helaas nooit meer kunnen vinden. Op een goed moment zeggen de neefjes: ‘Deze mist is zo dik dat je ‘m met mes en vork kunt eten.’ Dat staat me tot de dag van vandaag bij. Wist je trouwens dat Nederland een exceptioneel Donald Duck-land is? Er zijn weinig landen in de wereld waar Donald Duck zo groot is als bij ons. En da’s niet voor niets; Donald Duck zorgt ervoor dat je met een glimlach naar de dingen kunt kijken. Want heus, zonder mijn Donald Duck-fascinatie was ik waarschijnlijk nooit op deze manier met Voitures extravert bezig gegaan.”