Een elektrische auto is maar een simpel ding. Twee assen met daarop één, twee of soms zelfs drie of vier elektromotoren gevoed door een accu tussen de assen. Hoewel het aantal componenten ten opzichte van een brandstofauto wel 7 tot 11 keer minder is, zijn de losse componenten wel duur.

Een nieuwe elektromotor kost minimaal enkele duizenden euro’s. Hoe geavanceerder en des te meer er gebruik is gemaakt van duurdere/schaarse materialen, des te duurder een vervanging c.q. reparatie is. Hetzelfde geldt voor een accupakket, maar dan met het verschil dat een nieuw pakket soms wel meerdere tienduizenden euro’s kan kosten.

Accupakketten kunnen tegenwoordig in drie types ingedeeld worden: LFP, NMC en NCA. Deze laatste verliest zijn populariteit ten gunste van LFP-accu’s. De samenstellingen en daardoor ook de eigenschappen zijn divers. Wat ze gemeen hebben is de degradatie, oftewel de capaciteitsvermindering van de accu. Er zijn diverse redenen aan te wijzen voor accudegradatie: zoals snelladen, rijgedrag en ook simpelweg tijd. Die laatste heeft de chique naam kalendrische veroudering.

Accu kapot, EV total loss

Omdat de accu het duurste component van een elektrische auto is, kan een EV zomaar eens total loss verklaard worden, indien je het pakket moet vervangen. In sommige gevallen is reparatie door het vervangen van enkele cellen mogelijk, maar bij bijvoorbeeld een Tesla Model 3 niet. De accu is zodanig als één geheel in de auto geplaatst, dat hij niet gerepareerd kan worden. Hij kan enkel vervangen worden door een gereviseerd exemplaar of, zo ziet Tesla het het liefst, een nieuw exemplaar.

Aan de buitenkant van de auto kun je niet zien wat de staat van de accu is. Ook het aflezen van de kilometerstand biedt geen soelaas. Een wijs man zei ooit: er bestaat geen slechte accu, alleen slechte gebruikers. Om toch meer te weten over de gezondheid van een accu is er de State of Health test (SoH)-test. Hiermee lees je de huidige gezondheid (nominale capaciteit) van een accu uit, die tegenover de originele capaciteit van de fabrikant gezet wordt.

Indien de SoH minder dan de originele waarde aangeeft, heb je in de praktijk ook een kleinere actieradius. Dit beïnvloedt niet alleen het comfort, maar ook de restwaarde van de auto. Weet ook dat veel fabrikanten garantie geven op de accu tot een bepaalde SoH-waarde. Indien je accu bijvoorbeeld onder de 80% SoH komt binnen 8 jaar, dan krijg je een nieuwe (vaak gereviseerde) accu. Maar bij die controle ligt ook de crux. Wie controleert die accu?

Slager keurt eigen vlees

Een accu kan op verschillende manieren gecontroleerd worden. Van een weergave vanuit de boordcomputer, een eigen OBD-scanner tot het laten uitlezen van de SoH door een werkplaats. Dit laatste gebeurt ook middels de OBD-aansluiting.

Zoals ook vaker bij het uitlezen van gegevens (SoH) vanuit de boordcomputer, is de boordcomputer niet erg accuraat. In sommige gevallen werkt het systeem met algoritmes. Dus afhankelijk van het aantal kilometers en trips dat je gereden hebt, wordt er een schatting gemaakt van de SoH van de accu. Niet betrouwbaar dus.

Vaak kan de merkdealer ook de SoH van de accu voor je uitlezen. Ze gebruiken daarvoor hun eigen software. Dan krijg je dus de situatie dat ze zelf hun eigen accu controleren, waarop ze ook garantie moeten verlenen. Die werkwijze is daarmee discutabel.

Met externe software kan de accu ook gecontroleerd worden. Dat klinkt al meer onafhankelijk. Maar hoe goed is die software? Feit is dat met deze software elke EV op dezelfde wijze gecheckt kan worden. Je kunt de resultaten dus met elkaar vergelijken.

Accupaspoort

Verschillende partijen buigen zich over SoH-rapporten van gebruikte elektrische auto’s. Dat is ook nodig. Niet alleen de toekomstige EV-rijder vraagt er om, maar ook de Nederlandse overheid en de EU zien deze noodzaak.

Recent heeft het ministerie van I&W een onderzoek laten uitvoeren waaruit bleek dat gemiddeld 77% van de autoverkopers geen SoH-rapport van de accu aan de klant overhandigt of er überhaupt over begint. Verkopers van merkdealers komen iets beter uit de strijd dan universele garagebedrijven. De resultaten van dit onderzoek zijn dramatisch voor de acceptatie van elektrisch rijden, omdat een accu de potentieel grootste kostenpost van een elektrische auto is. Daarnaast staat de gezondheid van een accu in direct verband met de actieradius van een EV. De actieradius is weer waarop kopers de keuze van hun elektrische auto baseren, waar ze het meest wantrouwig over zijn én waar ze ook de minste ervaring mee hebben.

Afname 1,5-2,5% per jaar

De SoH van een accu wordt door verschillende factoren beïnvloed. In plaats van aan te geven wat een accu schaadt, geef ik liever aan wat positief werkt voor een accu.

• Vermijd extreme temperaturen.
• Laad een accu op tot 80%. Dat is beter voor een accu dan deze tot 100% op te laden.
• Rem regeneratief. Dus rem af op de motor.
• Rijd conservatief. Een agressieve rijstijl is niet goed voor een accu.

Gemiddeld neemt de SoH van een accu af met 1,5 à 2,5% per jaar. Dat is veel minder dan 5 jaar geleden gedacht werd. Dit betekent ook dat tijd een factor is. Hoe ouder de auto/accu, des te minder gezond deze zal zijn. De accutechniek wordt continu verbeterd. Dat geldt dan niet alleen voor de gebruikte materialen van een accu, maar ook voor de koeltechniek van een accu.

Snelladen slecht?

Er wordt regelmatig beweerd dat snelladen slecht is voor de conditie van een accu. Dat klopt ten dele. Zoals hierboven aangegeven dien je bij voorkeur extreme temperaturen te vermijden, zowel extremen in warmte als hele koude temperaturen. Doordat bij snelladen meer stroom door de accu gestuurd wordt, wordt deze warmer. Goede koeltechnieken zorgen ervoor dat een accu op de juiste temperatuur blijft. Bij snelladen is dat rond de 25 graden. Des te beter een fabrikant deze temperatuurhuishouding onder controle heeft, des te vlakker is ook de laadcurve. Bij veel auto’s zit er een duidelijke piek bij het snelladen. Fastned laat met hun snellaadcurves zien dat deze ook heel vlak kunnen zijn. Hoe vlakker deze is, des te efficiënter hij oplaadt van 20 tot 80% wat een gebruikelijke meetstandaard is.

Paspoort noodzakelijk

Concluderend kunnen we zeggen dat heel veel factoren invloed hebben op de gezondheid van een accu. Er bestaan ook geen slechte accu’s, enkel slechte gebruikers. Maar omdat je dat niet aan het uiterlijk of de kilometerstand van een elektrische auto kan zien, is een SoH-paspoort erg gewenst zo niet noodzakelijk. Bij verkoop maar zeker ook bij inkoop. Geen autobedrijf zit te wachten op een elektrische auto die een potentieel garantiegeval is. Het is tijd voor een eenduidige SoH-rapportage.