Hulpverlener en brandweerman, uitvinder met een goed idee, ondernemer met wereldwijde afnemers van een prijswinnend product. Jan Wijnans kan het bij vlagen zelf nog niet geloven dat voorgaande allemaal op hem van toepassing werd. “Het ging zeker niet vanzelf maar volharding loont.”
Het is september 2016. In Baarn staat sinds de vroege ochtend al uren een flink gehavende Tesla in de berm. Het eenzijdige ongeval met een boom resulteerde in twijfel onder de ingeschakelde hulpverleners die het slachtoffer uit de auto moesten verwijderen. Met een deel van het accupakket brandend buiten de auto en de rest nog in het voertuig vreesden hulpverleners voor risico’s die gepaard gaan met de aanwezige hoogspanning. Pas toen de ingeschakelde experts van de autofabrikant zelf waren gearriveerd en zij hun onderzoek hadden voltooid kon de berging aanvangen.
In Brabant zorgt de berichtgeving hierover voor plaatsvervangende frustratie bij hulpverlener Jan Wijnans. Hij had zelf geen rol in deze zaak, maar de hersencellen gingen wel aan het werk om een oplossing te bedenken. “Omdat niet iedereen voldoende kennis heeft, duurt het vaak langer dan nodig voordat de juiste hulp op gang komt. Uiteraard brengt dit risico’s voor alle betrokkenen met zich mee. Maar de onwetendheid heeft meer negatieve gevolgen. De (terechte) angst om iets te doen, zorgt dat we niet direct handelen. En dit zorgt dan weer voor onnodig lange inzet met extra kosten van de veiligheidsdiensten.”
Ondernemerschap
Acht jaar later is Jan ondernemer. Hij en zijn compagnons Ralf Adams en Eric Huijding hebben met hun bedrijf Total Safety Solutions verschillende oplossingen in portefeuille die als gemene deler hebben dat ze draaien om het hoogspanningsverhaal van een elektrisch voertuig. Een van de activiteiten richt zich op kennisoverdracht.
Tijdens de rondleiding op het hoofdkwartier in Oisterwijk zijn we aangekomen bij de EV-Trainer. Het is een opengewerkt tafelmodel van een elektrische auto, grofweg een meter groot en met alle relevante technische delen als afzonderlijk zichtbare en bedienbare componenten in beeld. Deze zijn stuk voor stuk snel los te koppelen en weg te halen of juist terug te plaatsen en aan te sluiten. Een gaspedaal en rempedaal maakt het mogelijk te tonen wat die voor invloed hebben op de werking van het systeem. Denk bijvoorbeeld aan het terugwinnen (regenereren) van de remenergie naar het accupakket.
Gesloten systeem
Stuk voor stuk haalt Jan componenten los, verwijdert wat en sluit het weer aan. “Hoewel het hoog-voltagesysteem van een EV een gesloten systeem is, denken veel mensen dat het mogelijk is om daadwerkelijk aan die hoge voltages te worden blootgesteld”, vertelt hij ondertussen het accupakket en het koetswerk in directe verbinding met elkaar zettend. “Er gebeurt helemaal niets. Dit model is in combinatie met het bijbehorende lesmateriaal bedoeld om heel laagdrempelig kennis over te dragen. We hebben inmiddels een tiental van deze trainers als pilot in de markt uitstaan.”
Het schaalmodel is een extra element binnen het totale opleidingsaanbod op het digitale platform van Total Safety Solutions. Ze verzorgen er inmiddels trainingen en certificering voor NEN 9140, VOP (Voldoende Onderricht Persoon) en WV (werkverantwoordelijke), maar ook specifieke hulpverleningsgerichte opleidingen.
Een andere angst voor hulpverleners die aankomen bij een beschadigde EV is het risico op zogenoemde thermal runaway: een kettingreactie waardoor de temperatuur in het accupakket snel oploopt totdat deze oncontroleerbaar wordt en brand onvermijdelijk is. Die brand is vervolgens heel lastig te blussen, wat diverse praktijkbeelden opleverde van auto’s die dagenlang worden ondergedompeld in een waterbad. Kostbaar voor alle betrokkenen, maar het levert ook een zwembad vol vervuild water op. En het raakt niet alleen hulpverleners. Ook schadebedrijven die de auto’s vervolgens bij het pand hebben staan, vrezen deze thermal runaway omdat de schadepost vervolgens enorm kan zijn.
Waterdicht blussen?
Als oud-brandweerman weet Jan hoe complex het is om zo’n accupakket van buitenaf te blussen. “Dat is niet te doen. Het pakket is juist ontworpen om waterdicht te zijn en bestand te zijn tegen beschadiging van buitenaf.” Intussen zijn we aanbeland bij een achter de b-stijl doormidden gezaagde auto. Alleen het achterste deel resteert en dat geeft Jan de mogelijkheid zijn andere geesteskind te demonstreren. “Niemand kan iets alleen beginnen. De Stingray One van AVL List is een goed voorbeeld van zo’n partnership.”
In basis betreft het een hogedrukcilinder van in totaal 1,2 meter hoog. Deze plaats je in de auto tussen het dak en de vloer waarin het accupakket huist. Zodra de accutemperatuur een grenswaarde bereikt activeert de hulpdienst de unit op afstand (8-10 meter). Vervolgens doorboort een pen het accupakket om zo een kanaal te vormen waardoor het bluswater direct bij de brandende accuelementen terechtkomt. “Niet alleen heb je veel minder water nodig maar de brand is bovendien snel geblust.” Jan ziet niet alleen hulpdiensten als mogelijke afnemers maar ook de al genoemde schadeherstelbedrijven waar de auto’s staan in afwachting van reparatie.
Emergency Plug
Hoe relevant en actueel voorgaande ontwikkelingen ook zijn, het begon allemaal met een soort laadstekker zonder laadkabel, toepasselijk Emergency Plug genoemd. De Emergency Plug is de afgelopen twee jaar geleden al getoond op diverse Europese vakbeurzen. Intussen is er veel gebeurd. “Als je een laadstekker in de poort van de auto aansluit kun je er niet meer mee rijden, zo is de achterliggende gedachte. Hulpverleners weten als ze bij een auto aankomen niet of – in ouderwetse termen – de motor nog loopt. Misschien staat de auto nog aan en in de versnelling. Zodra dan de bestuurder wordt bevrijd, en diens voet van de rem blijkt te zijn gegaan, dan komt de auto in beweging. Dat levert voor alle betrokkenen een onveilige situatie en moet je voorkomen.”
De kabel van een laadstekker afknippen en die op de auto aansluiten bleek echter te simpel gedacht. “Via de stekker verloopt er communicatie tussen de auto en de laadinfrastructuur, maar hoe precies verschilt per fabrikant en laadaanbieder. Bovendien wil je als hulpverlener ook communicatie ontvangen als je de Emergency Plug geplaatst hebt: is de auto inderdaad ‘onschadelijk’ gemaakt of niet? Dat hebben we opgelost met led-meldingen. Via software-updates kunnen we inspelen op eventuele nieuwe protocollen van autofabrikanten of laadsystemen.”
Van alle grofweg tienduizend stuks die inmiddels wereldwijd in gebruik zijn, is het serienummer bekend en welke distributiepartner deze leverde. De pinnetjes op de wereldkaart aan de muur laten zien dat het product als een olievlek over de wereld aan het verspreiden is. In het beheerdersdashboard kunnen de partners op het hoofdkwartier zien welke units al een update ontvingen en welke nog niet. “Daarom is het wel belangrijk dat gebruikers van de Emergency Plug zich even bij ons registreren, zodat we de gebruikers kunnen informeren over zo’n beschikbare update.”
Award
Het is deze Emergency Plug die Jan en zijn partners de Automotive Innovation Award opleverde. Zichtbaar verrast en geëmotioneerd nam hij in Hilversum de prijs in ontvangst: “Dit is de bekroning op een lange reis vol hindernissen en tegenslagen. Door vol te houden en mensen te vinden die er net als ik vertrouwen in hebben, staan we hier nu met een beker.”
Voor menig uitvinder levert zo’n spreekwoordelijk lampje boven het hoofd hooguit één product op en misschien een bedrijf dat dat ene product vermarkt. De partners wilden Total Safety Solutions altijd breder trekken dan alleen die plug, vandaar de andere initiatieven waar dit artikel mee aanving.
De Emergency Plug blijft ondertussen in ontwikkeling. “Ik kan er nog weinig over zeggen maar de doelgroep van zo’n stekker is veel breder te trekken dan alleen de wereld van hulpverleners. Iedereen die aan een elektrische auto moet werken wil voorkomen dat iemand ondertussen de auto inschakelt of in beweging brengt. Sterker nog: dat is ook zo omschreven in de NEN-norm. Het is heel bewerkelijk om het accupakket spanningsvrij te maken met de noodstekker die diep in de auto zit. Daar zien we een rol voor een variant op onze Emergency Plug.”
