De politiek-ambtelijke hobbels in Brussel zijn vorige maand doorlopen: per 1 mei 2021 wordt het nieuwe Europese bandenlabel van kracht. Eerder een evolutie dan een revolutie.

Bijna acht jaar geleden werden alle Europese verkooppunten van autobanden verplicht om het bandenlabel bij hun producten te tonen. De afbeelding informeerde de eindgebruiker (consument, wagenparkbeheerders, vervoersbedrijven) op basis van geharmoniseerde testmethoden over het brandstofverbruik, grip op nat wegdek en extern afrolgeluid van de betreffende band. Op die manier kon iedereen bij zijn selectie een persoonlijke mix van criteria hanteren en mogelijk geld besparen.

Voortschrijdend inzicht en productverbeteringen in de afgelopen jaren monden nu uit in een aangepaste versie van het oorspronkelijke etiket. Deels zijn het details, deels wat sterkere correcties.

• bandenlabel 2.0 toont rechtsboven een QR-code die doorlinkt naar een centrale, deels publiek toegankelijke Europese databank met productinformatie. Fabrikanten/importeurs zijn voortaan verplicht om binnen twee weken na marktintroductie van een nieuwe band de bijbehorende gegevens aan te reiken. Die informatie moet bovendien beschikbaar worden gemaakt als ‘open data’, zodat zij bruikbaar is voor ontwikkelaars van mobiele applicaties en vergelijkingsinstrumenten.
• de 1, 2 of 3 ‘golfjes’ om de mate van extern afrolgeluid uit te drukken wijken vanaf mei 2021 voor letters: A, B of C. Verder vertellen straks de letters A t/m E (in plaats van de huidige A t/m G) hoe de prestaties zijn bij de criteria ‘grip op nat wegdek’ en ‘brandstofefficiëntie’.
• bij winter- en all seasonbanden moet het label explicieter zijn voorzien van het sneeuwvlok- of ijsbergsymbool.
• ook C3-banden, voor zware bedrijfswagens, moeten voortaan het label (als sticker) dragen.
• creatief knutselen aan het label, zoals bij bandenwebshops nog weleens pleegt te gebeuren, is taboe. Dus: geen symbooltjes schrappen of toevoegen om het label wat ‘overzichtelijker’ te maken.
• labels moeten duidelijk zichtbaar zijn voor consumenten, in alle situaties waar banden worden verkocht – dus ook in de online handel.

Uitzonderingen

Verordening (EU) 2017/1369) kent net als de huidige verordening (EU)1222/2009 ook een aantal uitzonderingen. Zo is ze niet van toepassing op professionele terreinbanden en op banden die enkel zijn ontworpen voor montage op voertuigen die voor het eerst zijn geregistreerd vóór 1 oktober 1990. Buiten bereik blijven ook T-reservebanden voor tijdelijk gebruik, banden van de snelheidscategorie onder 80 km/u, banden met een nominale velgdiameter van minder dan 254 mm of meer dan 635 mm, banden met ‘trekkrachtbevorderende voorzieningen’ (zoals spijkerbanden), banden die uitsluitend zijn ontworpen voor toepassing in races, tweedehandsbanden (tenzij ingevoerd vanuit een derde land).
Ook al is er nu op Europees politiek niveau groen licht gegeven en ligt er een uiterst gedetailleerd document, toch zal er waarschijnlijk ook na 1 mei 2021 nog worden geschaafd aan het bandenlabel. In dit verband noemt Vaco-branchemanager Edwin Brinksma de officiële invoerdatum “ambitieus”. Zo ontbreekt nog altijd een gecertificeerde test die objectief het kilometrage c.q. de levensduur van een band bepaalt. Evenmin binnen handbereik is eenduidige toetsing wanneer banden op de helft van hun levensduur zitten. Over banden met loopvlakvernieuwing is met betrekking tot het bandenlabel het laatste woord nog niet gezegd. Al deze aspecten kunnen in de toekomst worden toegevoegd aan het dossier.

Database

Verder is de inrichting van een bandendatabase een complexere klus dan menigeen denkt. In dit verband gebruikt Brinksma de term “datadiscipline”. Bij aanvinken van de vele aspecten – onder meer maataanduiding, belastingsindex, snelheidssymbool, extern afrolgeluidemissie uitgedrukt in dB(A) en het Scrabble-achtige ‘minimumsneeuwgripindexwaarde’ – maakt de materie complex. Ook geeft bijna onherroepelijk iedere partij na verloop van tijd zijn eigen invulling aan een bestand. Wat daarnaast te denken van het dagelijks groeiende aantal OE-markeringen, net als de uitdijende bandenvariatie bij elektrische voertuigen? Op dit moment omvat het Vaco-overzicht – “een van de meest accurate van Europa” – liefst ruim 56.000 verschillende types in de actuele brutoprijslijst. Overigens verplicht de EU fabrikanten om de productinformatie vijf jaar beschikbaar te houden nadat de laatste eenheid in de handel is gebracht.

Tot in detail schrijft Europa voor hoe het nieuwe label moet ogen. Zo zijn de minimumafmetingen 75 bij 110 mm, is de achtergrondkleur 100 % wit en de QR-code 100 % zwart. Verder zijn de Verdana en Calibri het verplichte lettertype. De aanduiding van het bandentype moet 100 % zwart in Verdana Regular 7 pt zijn, de beladingsindex en het snelheidsymbool: 100 % zwart in Verdana Regular 10 pt.

Retail

De nieuwe verordening omvat meer dan elfduizend woorden, verdeeld over 34 pagina’s. Hoewel de verschillen inhoudelijk niet schokkend ogen, zijn er zeker gevolgen voor de branche. De retailer lijdt de minste pijn. Hij kan zijn voorraad met het oude label uitverkopen en hoeft deze niet aan te bieden met het nieuwe etiket. Wel moet hij, net als nu ook het geval is, de labelwaarden op de factuur printen of als separaat papier meegeven, zodat de eindgebruiker weet dat er onder zijn voertuig een – bijvoorbeeld – BCB-band ligt. Internet- en andere aanbieders op afstand moeten het vernieuwde etiket duidelijk zichtbaar positioneren nabij de prijsvermelding.

Creatief knutselen aan het label is taboe

De bandenhandel c.q. -producent mag over iets minder dan elf maanden de ‘verouderde’ banden niet meer in omloop brengen. Best een uitdaging om exact op die datum te timen met je productie, als die op jaarbasis een miljoen exemplaren bedraagt. Een disclaimer als ‘geproduceerd vanaf week 18 in 2021’ zou hier uitkomst kunnen bieden. Europese koepelorganisaties pleiten voor een overgangsperiode van een half jaar.

Aan eindgebruikers die een nieuw voertuig willen kopen, moet het autobedrijf vóór de transactie het bandenetiket van de betreffende banden tonen. Ook het productinformatieblad moet beschikbaar zijn voor de aanstaande koper.

Of en in welke mate het aangepaste bandenlabel eindgebruikers er daadwerkelijk toe aanzet om banden met betere milieuprestaties te kiezen, blijkt uiterlijk op 1 juni 2025. Dan voert de Europese Commissie een evaluatie uit van deze (r)evolutie.

Band en brandstof

Op 13 mei gaf het Europees Parlement zijn zegen aan het vernieuwde bandenlabel. Formele goedkeuring door de Raad van Europa is nog noodzakelijk maar is bij dit soort trajecten doorgaans geen hinderpaal. Hoger doel van het nieuwe etiket is reductie van broeikasgassen in de EU. Die komt momenteel voor ruim twintig procent op het conto van wegverkeer. Verder veroorzaken autobanden twintig tot dertig procent van het brandstofverbruik.