Er is grote scepsis over de toekomst van autonoom, elektrisch rijden. “Gaat niet gebeuren”, zegt de een, “onvermijdelijk” zegt de ander. Wanneer we het aan futurist en trendwatcher Randall van Poelvoorde vragen, toont hij zich zeer optimistisch, om een aantal redenen.
Als het om autonoom rijden gaat, is Randall van Poelvoorde vooral bekend om zijn uitspraak dat auto’s die over tien jaar uit de fabriek komen geen stuur meer zullen hebben. Hoe komt het dat hij zo optimistisch is over autonoom rijden?
“Ik ben van nature een optimistisch mens. De dingen die ik aan zie komen, gebeuren uiteindelijk toch, al is het een stuk later dan ik had verwacht. Ik sta dan bijvoorbeeld onvoldoende stil bij de acceptatie door de consument, bij de regelgeving, bij de beschikbaarheid van grondstoffen, dat soort dingen. En waarom ik zo optimistisch ben over autonoom rijden is ten eerste omdat het er al is. Het is geen toekomstmuziek meer. Op verschillende plekken in de wereld rijden al volledig autonome voertuigen, zij het in afgebakende gebieden. In de praktijk betekent dat: plekken waar de hele omgeving in kaart is gebracht. Waymo bijvoorbeeld, die de meeste autonome ritten aanbiedt, doet dat goed, maar alleen op plekken die helemaal ingescand zijn. Anders gezegd: die voertuigen rijden op digitale rails. Wanneer ze iets niet herkennen, raken ze in de war. Die voertuigen kunnen ook niet met elkaar communiceren. Ze lopen bijvoorbeeld allemaal in dezelfde steeg vast.”
Wat zegt dat over de acceptatie van autonoom rijden? “Het betekent dat regelgevers helemaal niet zo negatief staan ten opzichte van autonoom rijden. Ze staan het al toe op bepaalde plekken. We zien dat ook de consument het accepteert. De angst van vroeger, om in een autonoom rijdend voertuig te stappen is er misschien de eerste keer, maar daarna niet meer.”
Wereld van verschil
Er is nog een reden waarom Randall van Poelvoorde optimistisch is over autonoom rijden.
“We zitten namelijk in het tijdperk van de generatieve kunstmatige intelligentie. De auto’s van Waymo worden nog helemaal geprogrammeerd. Die auto’s hebben geleerd om bij een groen licht te gaan rijden en te stoppen als er een kind oversteekt. De auto’s van Tesla worden niet meer geprogrammeerd, maar leren van videobeelden. Dat is een wereld van verschil. De auto van Waymo kan niet met nieuwe situaties overweg, de nieuwe Tesla’s bedenken op basis van eerdere situaties zelf een oplossing. Het betekent dat er veel minder programmeurs nodig zijn en dat je uiteindelijk alle eventualiteiten aan kan. Die zelflerende auto’s zijn ontwikkeld op basis van beelden van miljoenen afgelegde kilometers en daaruit ontstaat een wereldbeeld. Ze reageren niet alleen op wat ze zien, maar kunnen ook anticiperen op wat er gaat gebeuren.”
Het is de oplossing voor het veelgenoemde voorbeeld van een autonoom rijdende auto op de Bloemengracht in Amsterdam. Die komt niet meer van zijn plaats, omdat hij te veel situaties tegelijk moet beoordelen die strijdig zijn met hoe de auto is geprogrammeerd.
‘Ons denken kan de technologische ontwikkelingen niet bijhouden. Daarom zijn we ook zo slecht in het voorspellen van de toekomst.’
“Dat is inderdaad een mooi voorbeeld. Om überhaupt aan te komen op onze bestemming moeten we in het verkeer af en toe meebuigen. Een voorbeeld: je mag niet over de stoep rijden, maar als jij achter een gestrande vuilniswagen staat, moet je wel even een paar meter trottoir meepakken. Als iedereen zich letterlijk aan de verkeersregels zou houden, zou het verkeer vastlopen. Zo is er ook spanning tussen de regelgevers en de ontwikkelaars van autonoom rijdende auto’s, die ook af en toe de regels moeten kunnen overtreden.”
Als laatste argument voor de autonoom rijdende auto noemt Randall van Poelvoorde de economische waarde van een autonoom rijdende auto.
“Die is veel groter dan van onze huidige auto’s. Die staan 95 procent van de tijd stil, nemen kostbare ruimte in, schrijven af, zijn voor niks verzekerd… Een kapitaalgoed als een auto wil je afschrijven op zo efficiënt mogelijk gebruik. Als er geen chauffeur meer in een auto zit, zal die vijf tot zes keer meer kilometers rijden per dag en wordt zijn economische waarde groter. Dat betekent dat in elke regio waar autonome auto’s rijden niemand meer een gewone auto gaat kopen, want die autonoom rijdende auto heeft veel meer waarde.”
Dat een autonoom rijdende auto meer kilometers maakt, is het gevolg van het feit dat een autonoom rijdende auto in veel gevallen geen privépersoon meer als eigenaar heeft.
“Door die autonome auto gaan we ook veel meer kilometers rijden. Dat gebeurt niet volgend jaar, maar over een jaar of tien. De verklaring daarvoor is dat een kleine prijsverlaging van de kilometerkostprijs geen lineair, maar een exponentieel effect heeft op het aantal gereden kilometers. Als de kilometerkostprijs een derde wordt, gaan we niet drie keer zoveel rijden, maar bijvoorbeeld tien keer zo veel.”
Als je erover nadenkt, klinkt het allemaal vrij logisch. Waarom zijn zoveel mensen dan toch nog sceptisch over autonoom rijden?
“Dat komt omdat ons denken de technologische ontwikkelingen niet kan bijhouden. Daarom zijn we ook zo slecht in het voorspellen van de toekomst. Ik moet mezelf ook per casus dwingen om naar de cijfers te kijken en niet mijn intuïtie te volgen. Je intuïtie zegt misschien: die autonoom rijdende auto, dat wordt nooit wat. Maar als je erover na gaat denken, zie je dat die intuïtie niet klopt.”
Maatschappelijk
Wanneer autonoom rijden ingeburgerd raakt, zal dat in de optiek van Randall van Poelvoorde grote gevolgen hebben voor de maatschappij als geheel.
“Veel meer mensen zullen gebruik kunnen maken van een auto. Iemand van 90 bijvoorbeeld, die niet zelf meer durft te rijden, maar nog wel in een autonoom rijdende auto stapt. Mensen die gehandicapt zijn, te jong, te bang, of geen rijbewijs hebben. Moet je eens kijken wat voor een enorme stijging van de kwaliteit van leven dat voor die mensen heeft. Auto’s die meer rijden, staan ook minder geparkeerd, dus dat maakt ruimte vrij die nu door parkeerplaatsen wordt ingenomen. Dat lijkt me geweldig.”
De autonoom rijdende auto heeft ook invloed op de werkplaatsen. Behalve dat het andere techniek betreft, is de eigenaar in veel gevallen niet meer een privépersoon.
“Voordat het zover is, zijn we een heel eind verder. De automobielmarkt is een vervangingsmarkt. De gemiddelde leeftijd van een personenauto in Nederland is elf jaar en gaat pas met achttien jaar naar de sloop, dus het duurt heel lang voordat die allemaal weg zijn, tenzij die autonome auto’s zo goedkoop worden dat één autonome auto vijf bestaande auto’s gaat vervangen. Dan ruimt het snel op.”
Elektrisch
Nog zekerder dan dat de toekomstige auto autonoom zal rijden is de voorspelling dat die auto elektrisch zal zijn. Hoe kijkt Randall van Poelvoorde naar de huidige strijd om marktaandeel tussen landen enerzijds en tussen opkomende en traditionele autofabrikanten anderzijds?
“In zijn algemeenheid is er de afgelopen zeventig jaar bijna geen enkele autofabrikant opgestaan die tot winstgevendheid wist te komen. Alleen Tesla. Daarvoor was Chrysler de laatste, in de jaren dertig van de vorige eeuw. In principe is het dus niet te doen om als autofabrikant winst te maken, tenzij je met revolutionaire nieuwe technologie komt, of door de overheid in het zadel wordt geholpen. Zie China.”
Ook wat betreft de kosten van een elektrische auto ziet Randall van Poelvoorde de toekomst met vertrouwen tegemoet.
“Volgens de wet van Wright, een Amerikaanse professor die onderzoek heeft gedaan naar productieprocessen, zie je een afname van de kosten bij een verdubbeling van de productie. De traditionele brandstofauto zit aan het einde van zijn technologische ontwikkeling. Die productie kan niet veel efficiënter. De elektrische auto is nu nog duur om te maken, maar nu zien we de productie ongelooflijk hard stijgen. Dat die auto uit veel minder onderdelen bestaat, en veel minder bewegende onderdelen, speelt daar absoluut een rol in. Ook batterijen worden steeds goedkoper en beter, dus er zijn nog een aantal verdubbelingen mogelijk voordat de elektrische auto volwassen is. Gevolg is dat we de kosten van een elektrische auto de komende jaren hard naar beneden zullen zien gaan.”
En dat die elektrische auto zo heel anders is als de brandstofauto heeft ook gevolgen voor de werkplaatsen.
“Die zullen vooral bezig zijn die vloot deelauto’s in goede conditie te houden, want die hebben misschien wel minder onderhoud nodig, maar ze maken veel meer kilometers per jaar en gaan dus gegarandeerd geen achttien jaar mee. Die zijn in vijf jaar klaar en moeten geregeld schoongemaakt en onderhouden worden, en bovendien veel vaker dan particuliere auto’s. Voor het exploiteren van zo’n deelautovloot moet zo’n auto brandschoon zijn, soepel lopen en beschikbaar zijn, anders wil niemand erin rijden.”
Vroem vroem
Alles goed en wel, de echte petrolheads zullen zich hun speeltje niet zonder slag of stoot laten afpakken.
“Liefhebbers blijf je altijd houden, en ikzelf zal er een van zijn. Kijk maar naar de geschiedenis van het paard. Vroeger had iedereen een paard; nu hebben liefhebbers nog steeds een paard, maar ze moeten er wel behoorlijk voor betalen, want de infrastructuur rondom het paard is weggevallen. De infrastructuur rondom de brandstofauto zal ook wegvallen, dus het zal duurder worden, maar die brandstofauto blijft aantrekkelijk voor liefhebbers. Gelukkig maar, want onze automobiele historie is te mooi om weg te stoppen.”
