Onlangs presenteerde het Sociaal en Cultureel Plan Bureau (SCP) een studie waarin het nut van een leven lang leren tegen het licht werd gehouden. Wie afging op stukjes in de krant, of enkele vluchtige items op radio en televisie kreeg de indruk dat een leven lang leren zo’n beetje dood werd verklaard.

Zoals het vaak met rapporten gaat, werd ook dit rapport slecht gelezen. Wie het beter bekijkt, komt zeker niet tot de conclusie dat een leven lang leren dood is. Sterker nog: leren is belangrijk, maar je moet als onderneming wel voor de juiste motivatie bij de medewerkers zorgen en perspectief willen bieden.

Cursussen

Wat het rapport ter discussie stelt, is de kwaliteit van de cursussen in relatie tot het vergroten van de competenties van medewerkers. Is een cursus Swahili, een sommeliertraining, of een cursus gitaarspelen wel zo nuttig voor de functie die men vervult? Het SCP keek in zijn studie naar het positieve effect van leren voor de carrière van de betreffende cursist en voor het bedrijf dat veelal de inspanningen van de studerende medewerker betaalt. Ook werd gekeken naar de noodzaak van cursussen. Zo blijkt dat medewerkers vooral bijgeschoold worden in hun huidige job en voor nu noodzakelijke competenties en veel minder met het uitzicht op een latere carrièreswitch. Een leven lang leren zou medewerkers klaar moeten stomen voor een tijd waarin zij op oudere leeftijd behouden kunnen blijven voor de onderneming of de maatschappij, maar in een heel andere rol. Kortom: het gaat om het perspectief dat wordt geboden door te investeren in een leven lang leren. Leren is dus niet afgeschreven. Het gaat om de voorbereiding op een ander takenpakket.

Digitalisering

Neem de digitalisering die momenteel overal de bedrijfsprocessen beïnvloedt. Sommige oudere (werkplaats)medewerkers zullen het daar moeilijk mee hebben. Misschien geloven ze er zelfs niet in, afgezien van het feit dat ze dergelijke ontwikkelingen ook niet bij kunnen benen. Deze medewerkers moet je niet bijscholen, maar omscholen. Zeker nu de verbondenheid van de medewerker aan het bedrijf zo’n beetje tot het zeventigste levensjaar dreigt te gaan duren, zal de oudere medewerker andere competenties en vaardigheden moeten gaan leren die hem of haar gelukkig maken in een andere job. Dat is iets anders dan een cursus gitaarspelen of filosofie. Die motiveren de medewerker misschien wel en ook dat is winst, maar in de uitvoerende taken op de werkvloer heb je er inderdaad niet veel aan.