Verschillende verhalen in dit nummer gaan in op aanstaande veranderprocessen. Soms dichtbij, soms verder weg. Hoe belangrijk is dat voor de dag van vandaag en morgen? De werkplaats is nog gevuld, hoe krijgen we het werk elke dag weer gedaan? Hoe lossen we de instroom van vers bloed voor de werkvloer op? Dan lijkt de tijd ver weg van autodelende consumenten, van elektrisch rijden met amper nog slijtdelen aan boord en schades ontwijkende autonome voertuigen. Toch ben ik van mening dat we de ogen niet moeten sluiten voor 2025, voor 2030 en 2040.

Nederland vergrijst en het gemiddelde van de arbeidspopulatie is 42 jaar oud. Nu zit ik zelf op dat gemiddelde en besef als geen ander dat de waan van de dag, elke dag weer, gewoon doorgaat. We denken dus niet elke dag aan de maatschappij van vijftien jaar verder. Of vijfentwintig jaar verder. Dat is wel mijn pensioendatum en veel ondernemers gaan dan, met mij, met pensioen. Of gingen dat een paar jaar eerder voor de oudere generaties. Wat gaan we doen met die auto- en schadebedrijven in of na 2030? Is er opvolging geregeld en, zo ja, blijkt er dan überhaupt nog opvolging nodig? Of is de deelauto-economie een doorslaand succes en boeken we gewoon mobiliteitskilometers? Het wagenpark kan er een forse factor kleiner door worden. Dat we dan nog dertig procent van het huidige park kunnen overhouden is misschien een cynische doemgedachte, vergelijkbaar met andere apocalyptische doemdenkers. Het gaat namelijk niet om dat getal, het gaat om de gedachte. Ondernemers hebben wellicht het gebruikte pand, al dan niet privé, in eigendom en verhuren dat. Allemaal in de verwachting dat het vastgoed een deel van het pensioen vormt en dat de waarde-opbouw in de onderneming de rest is. Zo niet dan huurt de opvolger het pand wel en komt er toch nog wat binnen. Een mooie gedachte als de markt blijft zoals deze is. In een op lange termijn krimpende markt (onderhoudsmarkt of schademarkt) is de vijver voorzien van steeds minder overnamekandidaten wat de overnameprijs drukt. Als er al een koper komt. Geen auto-ondernemer nu ontkomt aan dit scenariodenken, los van de waan van alle dag anno 2017.